Hanneke van Onna (50) is financieel onafhankelijk en financieel vrij: ze kan leven van passief inkomen en heeft daardoor veel vrije tijd. Maar dat is lang niet altijd zo geweest: ooit had ze een ton schuld en geen idee hoe ze eten voor haar drie kleine kinderen kon betalen. Nu leert ze andere vrouwen hoe ze baas over eigen portemonnee worden.
Tekst: Marion van Es , gepubliceerd in Vriendin Budgetspecial 2022
“Mijn meltdown was in 2014. Ik herinner me het moment nog goed: het was vlak voor kerst en ik had geen idee hoe ik de huur voor januari moest betalen. De wanhoop nabij, lag ik huilend op de keukenvloer. Ik dacht: hoe kan dit mijn leven zijn? Niet lang daarvoor leefde ik in luxe. Een miljoenenvilla in Amsterdam en een tweede huis op Ibiza, vakanties naar exotische oorden, uit eten wanneer we wilden. We hadden auto’s, boten, scooters… Mijn vrienden zaten nog steeds in die wereld, dus ik schaamde me diep voor mijn nieuwe standaard: met mijn twee kleuters en een baby leefde ik van een tientje per dag. We aten geen biefstuk, maar gewoon aardappels. Ik had geen spaargeld, geen pensioen, geen cash, geen plan. Het besef dat ik rock bottom had bereikt, kwam heel hard binnen, maar het maakte me ook strijdvaardig. Ik besloot dat dit niet mijn leven hóéfde te zijn. Vanaf nu zou ik verantwoordelijkheid gaan nemen voor mezelf, mijn gedrag, mijn gedachten en mijn portemonnee. Ik zou zorgen dat er voortaan altijd geld was om de rekeningen mee te betalen; een toekomst voor mezelf en mijn kinderen. Ik ben er trots op dat dat is gelukt. En ik geloof dat iedereen dat kan.
Hoe je omgaat met geld, wordt grotendeels bepaald in je vroege jeugd. Statements die je ouders vaak gebruikten, zoals ‘geld groeit niet aan de boom’, ‘geld maakt niet gelukkig’ of ‘je moet geen oude schoenen kopen voor je nieuwe hebt’, neemt je onbewust mee in je verdere leven. Mijn ouders zijn allebei geboren in de oorlog. Wat je vaak ziet bij die generatie, is dat ze geld oppotten ‘voor barre tijden’. Mijn vader kwam uit een arm arbeidersgezin, mijn moeder uit een rijke ondernemersfamilie. Met dank aan een erfenis van haar kant, woonden we vroeger in een heel groot huis en het ontbrak ons aan niets. Tegelijkertijd was geld – door de disbalans tussen mijn ouders – iets mysterieus waar niemand het ooit over had. Ik heb daardoor nooit gezond over geld leren praten en dat heb ik 25 jaar van mijn leven volgehouden. Ik had nooit onderhandeld over mijn salaris, nooit gestaan voor waar ik recht op had. Ik leerde van mijn ouders dat je hard moest werken om succes te genereren en heb daardoor ook altijd mooie banen gehad. Ik verdiende vrij moeiteloos 80.000 euro per jaar, maar heb ook te vaak mannen in grijze pakken met mijn ideeën en mijn credits zien weglopen. Dat liet ik zelf toe. Pas achteraf leerde ik dat ik geen eigenwaarde had en daardoor ook de waarde van geld niet inzag. Ik gaf het liever aan anderen die het niet waard waren, of aan waardeloze spullen. Niets van wat ik kocht was duurzaam. Ik heb ooit een bonus gehad van 50.000 gulden; die was op voor ik er erg in had. Een van de valkuilen van mensen met geld, is de levensstijlgriep: je levensstijl groeit mee met je inkomen. In plaats van op vakantie naar de camping, ga je naar een vijfsterrenhotel. Je neemt dure hobby’s, koopt dure kleding en dure boodschappen. Opeens zijn gewone koffiecupjes niet meer goed genoeg, maar moet je per se de allerbeste kwaliteit hebben. Want je maakt jezelf wijs dat je dat verdient.
Failliet
Bij mij ging het fout in 2008: samen met een ex-collega was ik een eigen uitgeverij gestart, maar de economische crisis kwam als een boemerang van rechts. Binnen een paar jaar waren we failliet en bleef ik achter met een ton schuld. In de vijf jaar daarna heb ik keihard gewerkt om dat af te betalen. Net toen dat bijna was gelukt, gingen de vader van mijn kinderen en ik uit elkaar. Het was 2011 en de huizenmarkt zat op een dieptepunt. Mijn ex kocht mij uit, waaraan ik opnieuw een fikse schuld overhield. Met mijn kinderen ben ik op een flatje gaan wonen. Als alleenstaande moeder was het sappelen, maar ik werkte gewoon bikkelhard door. Ook toen ik na een fusie boventallig werd verklaard, raakte ik niet in paniek: dan ging ik toch freelancen? Pas toen een grote opdrachtgever mij weigerde te betalen, waardoor ik vier maanden lang geen inkomen had, kwam die inzinking op de keukenvloer. Pas op dat moment ontdekte ik namelijk dat je, als zzp’er die voorheen altijd een goed inkomen had, nergens op terug kunt vallen. Ik had geen recht op een uitkering, niet op subsidies of toeslagen. Om hulp vragen, durfde ik niet. Het idee dat ik zo makkelijk tussen de mazen van de wet door kon vallen en met mijn kinderen op straat komen te staan, maakte me doodsbang. Dat was het kantelpunt. Ik ben allerlei boeken gaan lezen over financiële vrijheid en persoonlijke ontwikkeling: staan voor wat je waard bent. Met die nieuwe kennis, besloot ik het in mijn nieuwe baan – die ik gelukkig snel vond – heel anders aan te pakken. Ik ben op zoek gegaan naar iemand die verstand had van beleggen en ben meteen gestart om 20% van mijn nieuwe inkomen te beleggen. Ondertussen was ik toch al gewend geraakt aan een arme leefstijl, dus meer uitgeven was niet nodig. Een paar jaar lang ben ik van de radar geweest. Omdat ik uit schaamte voor mijn armoede mensen ontliep, ben ik veel vrienden kwijtgeraakt. Het enige wat telde, was keihard werken en zo goed mogelijk voor mijn kinderen zorgen. Mijn beleggingen betaalden zichzelf al snel uit, waardoor het me na drie jaar lukte om financieel onafhankelijk te zijn. Dat was fantastisch, maar ik wilde meer: volledige financiële vrijheid. Ik heb mijn vaste baan opgezegd om weer te gaan freelancen. Tijdens het eindgesprek heb ik benadrukt wat ik voor het bedrijf had betekend en voor wat ik waard was, waardoor ik uiteindelijk vertrok met een mooie handdruk. Voorheen was ik gaan shoppen met dat geld, maar nu heb ik meteen weer alles belegd. Van daaruit heb ik stappen kunnen maken. In 2020, vlak voor de coronacrisis uitbrak, kocht ik een vakantiehuisje op de Veluwe. Omdat iedereen tijdens de lockdown een plekje zocht om thuis te ontvluchten, is het sindsdien altijd volgeboekt geweest. Inmiddels heb ik vier huisjes en kan ik leven van alleen deze passieve inkomstenbron. Dat was mijn doel. De meeste mensen verruilen hun tijd voor geld, maar in feite is tijd het echte goud. Door geld te verdienen met iets wat betrekkelijk weinig tijd kost, houd ik meer tijd over voor andere waardevolle dingen, zoals persoonlijke groei en mensen helpen om óók financiële vrijheid te bereiken. Als moneycoach werk ik nu gemiddeld drie dagen per week, zodat ik de keuze heb om te doen wat ik het meest belangrijk vind in het leven: tijd doorbrengen met mijn kinderen en nieuwe partner.
Sober leven
De exotische vakanties, het dure koophuis, de auto’s, boten, scooters en de etentjes in dure restaurants: ik heb het allemaal nooit gemist. Ik ben dan wel financieel vrij, maar niet rijk. Eigenlijk leid ik een heel sober leven. Ik heb niet de nieuwste telefoon, maar een oude iPhone 7. Geen earpods, geen designerkleding, geen koophuis. Pas toen ik het niet meer kon betalen, realiseerde ik me dat al die focus op materialisme en consumentisme me helemaal niet gelukkig maakte. En ik vraag me af of het iemand wél een vervullend gevoel geeft. Het gekke is dat we veel mensen zichzelf kwijtraken in de rat race van het leven: op school word je al geleerd dat je goede cijfers moet halen, zodat je een diploma krijgt, waarmee je een goede baan kunt scoren. En met een goede baan kun je een koophuis kopen, wat gezien wordt als the holy grail, maar in feite is het je eerste schuld. Als je een partner hebt die werkt, kun je een nóg groter huis met een nóg grotere schuld kopen. Maar bijna altijd komt er een moment – meestal als er kinderen komen en de vrouw minder gaat werken, maar het kan ook door koopkrachtverlies zijn – waarop je inkomsten dalen. Alleen zit je dan vaak al zo diep in een bepaalde levensstijl, dat je niet meer terug kunt. Ik ken mensen die in miljoenenhuizen wonen, maar niet op vakantie kunnen omdat hun vaste lasten 10.000 euro per maand zijn. Er zitten vinexwijken vol met echtparen die het liefst zouden willen scheiden, maar niet durven uit angst voor de financiële consequenties. Dat vind ik heel pijnlijk, want het is wel degelijk mogelijk om eruit te stappen. Een van mijn belangrijkste inzichten is geweest dat eigenwaarde bepalend is voor je financiële waarde. Als je jezelf niet goed genoeg vindt – en dat vinden wij vrouwen al snel – ben je ook bang dat je niet genoeg zult hebben en dat resulteert in een negatieve kijk op geld. Ik heb in relaties bijvoorbeeld altijd de administratie aan de ander overgelaten, omdat ik mezelf had wijsgemaakt dat ik slecht was met cijfers en het toch niet kon. Daardoor heb ik mezelf regelmatig zand in de ogen laten strooien en heb ik nooit mijn fare share geclaimd. Andersom kan eigenwaarde je helpen om juist geld aan te trekken. Als je het idee loslaat dat je geld móét hebben, gaat de kramp eraf en komt het ineens naar je toe. Dat klinkt bizar, maar ik ben zelf het levende bewijs dat het zo werkt. Al die schulden, de verliezen, de armoede: het heeft me tien jaar van mijn leven gekost en ik hen me heel ellendig gevoeld, maar ik had het kennelijk nodig om te zien wat ik waard ben. En dat laat ik me nooit meer afpakken.”
Wie is Hanneke? Hanneke van Onna is moneycoach. Eerder schreef ze al The Money Issue en Het bitcoin boekje en in september verschijnt de opvolger Geldgeheim – vind je weg naar financiële vrijheid. Met haar online programma My Money Mission begeleidt ze vrouwen met een concreet stappenplan om zelf financieel vrij te worden. Meer info: Hannekevanonna.nl.
<kader 2>
5 tips van Hanneke voor (meer) financiële vrijheid
- Alles begint met inzicht: zorg dat je overzicht hebt in wat er iedere maand in- en uitgaat. Je kunt pas geld verdienen als je ook minder uitgeeft. Vermijd even winkels als de Action (je komt voor printerpapier en vertrekt met een tas vol dingen die je niet nodig had) en kijk waar je op kunt besparen, zoals abonnementen, je telefoonrekening of coffee to go. Als je overzicht hebt, kun je een plan maken.
- Wed niet op één inkomstenbron, dus één baan of één opdrachtgever. Als die wegvalt, ben je het fundament onder je leven kwijt. Het is tegenwoordig heel makkelijk om een webshopje, online cursus of YouTube-kanaal te beginnen. Mijn thuiskapster is in coronatijd bijvoorbeeld haar producten online gaan verkopen en kan hier nu van leven. En er is een vrouw die goed geld verdient met enkel tutorials van hoe je op je hoofd kunt staan. Zo heeft iedereen wel iets waar hij goed in is en wat je dus kunt verkopen. Passief inkomen is als het bouwen van een machine: het kost je even tijd, geld en inzet, maar na een tijdje hoef je alleen nog twee keer per jaar olie bij te vullen en stroomt het geld vanzelf binnen.
- Geen geld om te beleggen? Maak eerst een disciplinepotje aan met geld waar je niet aan mag komen. Al is het een tientje per maand. Maak vervolgens een account aan op een platform – of het nu aandelen zijn, ETF’s, crypto of een blockchainproject, maakt eigenlijk niet uit. Het is echt niet zo moeilijk, zolang je maar begint met dat tientje. Start before you’re ready. Als je het mij vraagt is het oliedom als je dat niet doet.
- Het is belangrijk om een spaarpotje te hebben, maar je hoeft ook geen tonnen op de bank te laten verdampen voor eventuele barre tijd. Hoeveel is genoeg? Op Nibud.nl staat een bufferberekenaar, waarmee je kunt uitrekenen wat voor jouw huishouden een goed bedrag is om achter de hand te hebben.
- Verdiep je in de mentale kant van geld. Wat voel je bij het woord geld, hoe werd er in je familie mee omgesprongen, welke overtuigingen heb je die je niet dienen? Op mijn site staat ook een geldtypetest. Het is handig om te weten wat je bent, voor je een plan maakt. Voor een risicomijder is het bijvoorbeeld niet slim om hoogrendementsbeleggingen te doen, want dan slaap je niet meer.
Commentaires